جرم خیانت در امانت
تعریف :خیانت در امانت
عبارتست از:استعمال،تصاحب،تلف یا مفقود نمودن توام با سوءنیت،نسبت به مالی که از طرف مالک یا متصرف قانونی به کسی سپرده شده و بنا بر استرداد یا به مصرف معین رساندن آن بوده است.
عناصر تشکیل دهنده جرم خیانت در امانت
۱-عنصر قانونی: ماده۶۷۴ قانون مجازات اسلامی (بموجب ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی اصلاحی به موجب ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۲۳/۰۲/۱۳۹۹ جرم مندرج در این ماده قابل گذشت تلقی گردیده و مجازات ان به نصف تقلیل یافته و اصلاح گردیده است.)
۲-عنصرمادی:استعمال،تصاحب،تلف یا مفقود نمودن اتلاف به چه معناست؟
۳-عنصر معنوی:سوءنیت مرتکب
تفاوت خیانت در امانت و کلاهبرداری:
۱-وجود حیله و تقلب در جرم کلاهبرداری که مشتمل بر اغفال و فریب قربانی است ،و فقدان آن در خیانت در امانت.
۲-کلاهبرداری به محض اخذ مال از سوی کلاهبردار ارتکاب می یابد ولی در خیانت در امانت معمولا
اعمالی که مجرم پس از اخذ مال بر روی آن انجام می دهد موجب تحقق جرم میگردد.
۳-انتفاع مجرم در کلاهبرداری و عدم نیاز به چنین شرطی در خیانت در امانت.
*نکته :صرفا عقودی که استرداد در آنها شرط است می توانند موضوع خیانت در امانت قرار گیرند.پس
عقد(قرض و بیع)که ایجاد مالکیت می کند موضوع خیانت در امانت نمی تواند باشد.در اموال مشاعی وسهم الارث ،خیانت در امانت تحقق نمیبابد.
از آثار قانون کاهش مجازاتهای تعزیری بر جرم خیانت در امانت:
۱-لزوم وجود شکایت شاکی جهت تعقیب متهم
۲-موقوفی تعقیب با اعلام رضایت شاکی خصوصی
۳-در صورتی که شاکی حاضر به رضایت نباشد و همچنین علل و شرایط مبنی بر صدور حکم به بیش ازحداقل مجازات(بیش از سه ماه)وجود نداشته باشد،دادگاه رسیدگی کننده می بایست حبس مقرر را به یکی از مجازاتهای جایگزین حبس تبدیل کند.
عنصر سپردن در تحقق جرم خیانت در امانت
سپردن مال به امین:
خیانت در امانت در امانت قانونی متصور نیست(مثل کسی که مال گمشده ای را پیدا و نگهداری میکند تا در نهایت به مالک منتقل شود)زیرا مال به فردسپرده نشده است.
لذا این جرم در امانت قراردادی مصداق پیدا می کند.
=تصرف ورثه امین در مال سپرده شده به مورث آنها،خیانت در امانت مجرمانه نیست به دلیل اینکه مال به آنها سپرده نشده است…
=سپارنده باید اجازه قانونی داشته باشد(یعنی مالک یا متصرف قانونی باشد)نه هر سپارنده ای مثل
سارق یا غاصب!
رفتار مجرمانه(تلف کردن)در جرم خیانت در امانت:
تلف کردن:بمعنای نابود کردن یا از بین بردن مال است که ممکن است بصورت:
۱-اتلاف کل مال
۲-اتلاف جزء مال
۳-اتلاف وصف مال
چه به صورت مباشرت و چه به تسبیب واقع میشود.
ادله اثبات جرم در خیانت در امانت:
شاکی می تواند در کلیه جرایم به ادله اثبات جرم که در ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی بیان شده
استنادکند:(اقرار،شهادت،قسامه،سوگند).
نکته:برای اثبات جرم خیانت در امانت،نمی توان به قسامه و سوگند توسل نمود.
خیانت در امانت با یکبار اقرار فرد ثابت میشود.
آیا می دانستید در ارتکاب جرایم،اصل بر علم و آگاهی است!!!
یعنی آگاهی از امر و نهی قانونگذار مفروض بوده و فرض می شود کلیه افراد جامعه به این حکم آگاه هستند و جهل به آن مسموع نیست…
ماده ۱۵۵ قانون مجازات اسلامی:”جهل به حکم مانع از مجازات مرتکب نیست،مگر اینکه تحصیل علم عادتا برای وی ممکن نباشد یا جهل به حکم شرعا عذر محسوب شود.”
مجازات جرم خیانت در امانت:
سابقا مطابق ماده۶۷۴ قانون مجازات اسلامی،مجازات جرم خیانت در امانت، حبس از شش ماه تا ۳ سال بوده و جزء جرایم غیر قابل گذشت بود.بدین معنی که حتی گذشت شاکی خصوصی نیز مانع تعقیب وادامه رسیدگی نبود.ولی بموجب قانون کاهش مجازاتهای تعزیری مصوب۱۳۹۹ مجازات جرم مزبور
کاهش یافته و از سه ماه تا ۵/۱ سال حبس بوده و جزء جرایم قابل گذشت محسوب می شود.
نکات مهمی که قبل از طرح شکایت خیانت در امانت باید رعایت گردد:
=ابتدائا می بایست طی اظهارنامه ای از امین(شخصی که امانت به وی سپرده شده)بخواهیم که امانت را مسترد کند.
در صورتی که امین اقدام مورد نظر را انجام نداد،اقدام به طرح شکایت در دادسرا میکنیم.
=جهت اثبات ادعای خود با بهمراه داشتن سند(عادی یا رسمی) مبنی بر دلیل مالکیت یا نمایندگی از سوی مالک وهر گونه مدرک یا استشهادیه -شهادت شهود- بانضمام اظهارنامه ارسالی وکارت ملی و مراجعه به دفاتر خدمات قضایی نسبت به تنظیم شکواییه و ارسال به دادسرا اقدام می شود.
=در شکواییه شرح مفصلی از آنچه اتفاق افتاده و دلایل خود و زمان و مکان وقوع جرم و مشخصات متهم ذکر میشود.
=برخلاف دعاوی حقوقی که میبایست عنوان خواسته دعوا بطور دقیق و روشن ذکر و تعیین گردد،در شکواییه چنین نیست و خود دادسرا(بازپرس)بر اساس اظهارات شاکی وشکواییه مطروحه،عنوان صحیح جرم را تعیین می کند.
=پس از ارجاع پرونده به شعبه دادیاری یا بازپرسی و ثبت آن،جهت انجام تحقیقات و اخذ اظهارات و دفاعیات متهم به کلانتری محل وقوع جرم ارسال شده و پس از تکمیل تحقیقات ،پرونده به دادسرا ارجاع میشود.
در دادسرا با تفهیم اتهام به متهم و اخذ دفاعیات وی ،در صورت صدور کیفرخواست،پرونده جهت رسیدگی به دادگاه کیفری دو ارسال و رای صادره نیز ظرف بیست روز قابلیت اعتراض خواهد داشت.
=نکته:چنانچه متهم در کلیه مراحل تحقیقات(در کلانتری و دادسرا)حضور داشته باشد ولی در جلسه رسیدگی دادگاه حضور نیابد،رای صادره غیابی محسوب می گردد!-برخلاف دعاوی حقوقی-
می توانید جهت مشاوره حقوقی به قسمت مشاوره انلاین مراجعه نماید.